Gãy xương chày là một chấn thương nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến khả năng đi lại. Sau khi xương lành, việc tập đi đúng cách là yếu tố quan trọng giúp phục hồi chức năng và ngăn ngừa biến chứng. Mời bạn đọc cùng Menacal tìm hiểu cách tập đi sau gãy xương chày an toàn và hiệu quả.
Khi nào có thể bắt đầu tập đi sau gãy xương chày?
Quá trình hồi phục sau gãy xương chày thường diễn ra theo ba giai đoạn chính:
- Giai đoạn bất động (4-8 tuần): Xương bắt đầu liền lại, chân vẫn cần cố định bằng bột hoặc nẹp.
- Giai đoạn tập nhẹ (9-12 tuần): Xương đã có sự liền lại đáng kể, có thể bắt đầu tập đi với sự hỗ trợ.
- Giai đoạn phục hồi hoàn toàn (3-6 tháng trở lên): Chân dần lấy lại sức mạnh, có thể đi lại gần như bình thường.
Thông thường, người bệnh có thể bắt đầu tập đi từ tuần thứ 9. Tuy nhiên, thời điểm này có thể thay đổi tùy theo:
- Mức độ gãy xương: Gãy nặng hoặc có biến chứng có thể cần thời gian lâu hơn.
- Phương pháp điều trị: Người phẫu thuật cố định xương bằng nẹp vít có thể tập đi sớm hơn so với người bó bột. [1]Physical Therapy Exercises After a Tibial Plateau Fracture. Truy cập ngày 28/2/2025.
https://www.verywellhealth.com/tibial-plateau-fracture-exercises-and-physical-therapy-5225998.
Hướng dẫn cách tập đi sau gãy xương chày
Sau khi gãy xương chày, việc tập đi đúng cách đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi, giúp bạn nhanh chóng lấy lại khả năng vận động và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là hướng dẫn cách tập đi sau gãy xương chày chi tiết giúp bạn từng bước đi lại an toàn và hiệu quả.
Chuẩn bị trước khi tập đi
Trước khi bắt đầu tập đi, cần đảm bảo xương đã hồi phục đủ để chịu lực và có sự chuẩn bị đầy đủ:
- Kiểm tra tình trạng xương: Thực hiện chụp X-quang hoặc thăm khám lâm sàng để đánh giá mức độ hồi phục.
- Nhận tư vấn chuyên môn: Bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn phương pháp tập luyện phù hợp với tình trạng của bạn.
- Chuẩn bị dụng cụ hỗ trợ: Sử dụng nạng, khung tập đi hoặc băng bảo vệ để đảm bảo an toàn trong giai đoạn đầu.
- Tâm lý sẵn sàng: Quá trình tập đi có thể gây đau và khó khăn ban đầu, nhưng kiên trì luyện tập sẽ giúp cải thiện từng ngày.
Các bước tập đi sau gãy xương chày
Sau khi điều trị gãy xương chày, việc tập đi đúng cách giúp giảm nguy cơ té ngã và biến chứng. Bệnh nhân thường được bác sĩ hướng dẫn sử dụng nạng, ủng chuyên dụng hoặc khung tập đi để hỗ trợ di chuyển.
- Sử dụng 2 nạng: Nạng giúp nâng đỡ chân đau, khi bước đi, chân lành làm trụ, chân đau bước lên cùng với nạng để giảm áp lực.
- Sử dụng 1 nạng: Nếu chỉ dùng 1 nạng, bệnh nhân có xu hướng nghiêng người, gây mất cân bằng khung chậu. Vì vậy, cần giữ dáng thẳng khi di chuyển.
- Trường hợp khó khăn khi dùng nạng: Có thể thay thế bằng khung tập đi, xe lăn hoặc xe đẩy để hỗ trợ quá trình tập đi an toàn hơn.
Bệnh nhân cần lưu ý luôn bắt đầu với các bước nhỏ, di chuyển chậm rãi và việc dồn trọng lượng lên chân cần thực hiện từ từ để tránh ảnh hưởng đến quá trình lành xương. [2]Tibia Fracture Treatment and Recovery. Truy cập ngày 28/02/2025.
https://www.orthovirginia.com/blog/tibia-fracture-treatment-and-recovery/.
- Tuần 9-10: Chỉ dồn khoảng 25% trọng lượng cơ thể lên chân bị thương.
- Tuần 11-12: Tăng dần lên 50% trọng lượng, vẫn cần hỗ trợ từ nạng hoặc khung tập đi.
- Tuần 13 trở đi: Nếu không có cảm giác đau, có thể giảm dần sự phụ thuộc vào nạng.
Bài tập phục hồi chức năng
Song song với việc hiểu về cách tập đi sau gãy xương chày thì những hiểu biết về bài tập phục hồi giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp là rất cần thiết bởi những bài tập này giúp cải thiện độ linh hoạt và giảm nguy cơ cứng khớp. Quá trình phục hồi được chia thành hai giai đoạn: giai đoạn chưa chịu sức nặng lên chân tổn thương (3 tháng đầu) và giai đoạn có thể chịu sức nặng (từ tháng thứ 3 trở đi).
Giai đoạn 1: Chưa chịu sức nặng lên chân tổn thương
- Tuần 1: Bệnh nhân cần giảm đau, giảm sưng và duy trì sức cơ. Các biện pháp bao gồm chườm lạnh, đặt chân cao, tập vận động cổ chân, co cơ, nâng chân khỏi giường và gấp duỗi gối nhẹ nhàng.
- Tuần 2 – 4: Mục tiêu là tăng cường tuần hoàn, cải thiện sức cơ và mở rộng biên độ gập gối từ 0 đến 60 độ cho bệnh nhân. Các bài tập gồm chườm nóng, vận động cổ chân, nâng chân, gấp duỗi gối tăng dần và tập đi bằng nạng nhưng không tỳ lực lên chân tổn thương.
- Tháng thứ 2: Giúp bệnh nhân gập gối đạt 90 độ và tiếp tục duy trì sức cơ. Bệnh nhân cần thực hiện các bài tập vận động, kiểm soát cử động tốt hơn và tiếp tục đi bằng nạng mà không chịu lực lên chân tổn thương.
Giai đoạn 2: Bắt đầu chịu sức nặng lên chân tổn thương
- Tháng thứ 3: Bệnh nhân cần đạt biên độ gập gối 110 độ và tập chịu lực dần với mức 25% trọng lượng cơ thể. Việc tập đi bằng nạng có tỳ chân được thực hiện với mức độ tăng dần.
- Tháng thứ 4 – 6: Mục tiêu biên độ gập gối của bệnh nhân là 140 độ và tăng khả năng chịu trọng lượng cơ thể. Cuối tháng thứ 6, bệnh nhân có thể chịu hoàn toàn trọng lượng cơ thể lên chân tổn thương.
- Từ tháng thứ 7: Bệnh nhân cần tập dáng đi bình thường, tập lên xuống cầu thang, đi trên địa hình phức tạp và có thể đi bộ nhanh hoặc chạy nhẹ. Đây là giai đoạn cuối giúp bệnh nhân phục hồi hoàn toàn và trở lại sinh hoạt bình thường. [3]Tibial Plateau Fracture Treatment – Exercises, FAQs & Case. Truy cập ngày 28/2/2025.
https://motionptr.com/blog/tibial-plateau-fracture-w-orif-case-study-exercises-faqs/.
Những lưu ý khi tập đi sau gãy xương chày
- Không tập đi quá sớm, vì nếu xương chưa đủ chắc, việc chịu lực có thể làm gãy lại hoặc khiến quá trình liền xương chậm hơn.
- Không đặt quá nhiều trọng lượng lên chân ngay lập tức, mà cần tăng dần theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh tổn thương.
- Luôn tuân theo chỉ dẫn của chuyên gia, bởi mỗi người có tốc độ phục hồi khác nhau, không nên so sánh với người khác.
- Duy trì chế độ dinh dưỡng hỗ trợ xương, bao gồm thực phẩm giàu canxi, vitamin D và protein như sữa, cá hồi, trứng, rau xanh. Uống đủ nước để giữ cho khớp linh hoạt.
- Sử dụng thiết bị hỗ trợ khi cần thiết, chẳng hạn như băng gối hoặc nẹp để giảm áp lực lên khớp gối và xương chày.
- Theo dõi tình trạng phục hồi, nếu xuất hiện sưng, đau kéo dài hoặc cảm giác yếu ở chân, cần thông báo ngay cho bác sĩ để được kiểm tra và xử lý kịp thời.
Qua bài viết này, Menacal đã giúp độc giả nắm được “Cách tập đi sau gãy xương chày” để đảm bảo phục hồi tốt nhất. Nếu còn bất kì thắc mắc nào, mời quý độc giả truy cập website menacal.vn hoặc liên hệ trực tiếp hotline 1900 636 985 để nhận được tư vấn từ các chuyên gia.
References
| ↑1 | Physical Therapy Exercises After a Tibial Plateau Fracture. Truy cập ngày 28/2/2025. https://www.verywellhealth.com/tibial-plateau-fracture-exercises-and-physical-therapy-5225998 |
|---|---|
| ↑2 | Tibia Fracture Treatment and Recovery. Truy cập ngày 28/02/2025. https://www.orthovirginia.com/blog/tibia-fracture-treatment-and-recovery/ |
| ↑3 | Tibial Plateau Fracture Treatment – Exercises, FAQs & Case. Truy cập ngày 28/2/2025. https://motionptr.com/blog/tibial-plateau-fracture-w-orif-case-study-exercises-faqs/ |
