Gãy xương là một chấn thương phổ biến, đòi hỏi các phương pháp điều trị phù hợp để đảm bảo xương lành đúng cách. Trong số đó, nẹp cố định gãy xương là giải pháp hiệu quả được sử dụng rộng rãi. Trong bài viết này, Menacal sẽ giúp bạn tìm hiểu về các loại nẹp cố định gãy xương, khi nào cần sử dụng, và cách chăm sóc để phục hồi nhanh chóng.
Định nghĩa nẹp cố định gãy xương là gì?
Trước khi khám phá các loại nẹp cố định gãy xương, hãy cùng tìm hiểu khái niệm cơ bản về nẹp cố định gãy xương.
Nẹp cố định gãy xương là một kỹ thuật y khoa sử dụng thanh nẹp để giữ vững phần xương bị gãy, hỗ trợ quá trình phục hồi.[1]Splint. Ngày truy cập: 7/5/205.
https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/25252-splint Phương pháp này thường được áp dụng cho các trường hợp gãy xương kín, nghĩa là khi da tại vị trí gãy không bị tổn thương hoặc rách. Trong quá trình điều trị, bác sĩ sẽ đặt một thanh nẹp dọc theo xương gãy, sau đó cố định bằng vít hoặc các dụng cụ y tế chuyên dụng. Nhờ đó, xương được giữ ổn định, tạo điều kiện tối ưu để liền lại một cách tự nhiên và nhanh chóng.
Nẹp cố định gãy xương thường được sử dụng trong các trường hợp gãy xương không yêu cầu phẫu thuật mở. Tuy nhiên, việc lựa chọn sử dụng nẹp phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vết gãy, vị trí xương bị ảnh hưởng và đánh giá của bác sĩ chuyên khoa. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả trong việc đảm bảo xương phục hồi đúng cấu trúc mà không gây thêm tổn thương.
Các loại nẹp cố định gãy xương
Có nhiều loại nẹp cố định được sử dụng tùy thuộc vào vị trí, mức độ nghiêm trọng của gãy xương, và phương pháp điều trị. Dưới đây là các loại phổ biến nhất:
| Khái niệm | Ứng dụng | Ưu điểm | Nhược điểm | |
| Nẹp cố định bằng đĩa | Nẹp cố định bằng đĩa là một phương pháp phẫu thuật, trong đó bác sĩ sử dụng một tấm kim loại (thường là thép không gỉ hoặc titanium) để cố định các đoạn xương gãy. Đĩa được gắn vào xương bằng vít, đảm bảo xương ở đúng vị trí trong suốt quá trình lành. | Phù hợp với gãy xương phức tạp như xương đùi, xương chày, xương cánh tay, hoặc xương chậu | Cung cấp độ ổn định cao, hỗ trợ liền xương nhanh, đặc biệt với gãy xương nhiều mảnh | Cần phẫu thuật để đặt và có thể cần phẫu thuật tháo nẹp sau khi xương lành. |
| Nẹp cố định bằng vít | Nẹp cố định bằng vít thường được sử dụng để cố định các mảnh xương nhỏ hoặc gãy xương gần khớp. Vít được cấy trực tiếp vào xương để giữ các đoạn xương gãy lại với nhau.[2]Internal Fixation for Fractures. Ngày truy cập: 7/5/2025. https://orthoinfo.aaos.org/en/treatment/internal-fixation-for-fractures/ |
Thường dùng cho gãy xương bàn tay, bàn chân, hoặc xương nhỏ ở cổ tay | Ít xâm lấn hơn so với nẹp đĩa, phù hợp với gãy xương đơn giản | Có thể không đủ chắc chắn cho gãy xương lớn hoặc phức tạp |
| Nẹp cố định bằng đinh hoặc thanh | Nẹp cố định bằng đinh hoặc thanh là phương pháp sử dụng một thanh kim loại dài (đinh) được đưa vào tủy xương để cố định các đoạn xương gãy. Phương pháp này thường được áp dụng cho các xương dài như xương đùi, xương chày, hoặc xương cánh tay. | Gãy xương thân xương dài, đặc biệt là gãy xương do tai nạn giao thông hoặc chấn thương mạnh | Cung cấp độ ổn định tuyệt vời, cho phép bệnh nhân vận động sớm | Yêu cầu phẫu thuật phức tạp và có nguy cơ nhiễm trùng nếu không được chăm sóc đúng cách |
| Nẹp cố định bằng dây | Nẹp cố định bằng dây sử dụng các dây thép y tế để cố định các mảnh xương gãy, thường kết hợp với các phương pháp khác như nẹp đĩa hoặc vít. | Gãy xương nhỏ, gãy xương gần khớp, hoặc hỗ trợ cố định tạm thời trong phẫu thuật | Dễ thực hiện, chi phí thấp, phù hợp với gãy xương không phức tạp | Độ ổn định thấp hơn so với nẹp đĩa hoặc đinh, có thể cần kết hợp phương pháp khác |
| Nẹp Thomas | Nẹp Thomas là một loại nẹp cố định bên ngoài, thường được sử dụng để cố định tạm thời gãy xương đùi trước khi tiến hành phẫu thuật hoặc trong trường hợp vận chuyển bệnh nhân. Nẹp này bao gồm một khung kim loại với vòng ở đầu gần (gần hông) và dây đai ở đầu xa (gần bàn chân) để giữ chân ở vị trí thẳng. | Chủ yếu dùng trong sơ cứu gãy xương đùi, đặc biệt trong tai nạn giao thông hoặc chấn thương nặng. Phù hợp để ổn định xương trước khi bệnh nhân được đưa đến bệnh viện. | Dễ sử dụng, không cần phẫu thuật, giúp giảm đau và ngăn di lệch xương trong giai đoạn đầu | Chỉ sử dụng tạm thời, không phù hợp cho điều trị dài hạn; có thể gây khó chịu nếu đeo lâu |
So sánh phương pháp nẹp cố định và bó bột trong điều trị gãy xương
Bó bột và nẹp đều là những thiết bị chỉnh hình giúp giữ cho dây chằng, xương, gân và các mô khác bị thương cố định để chúng có thể lành lại. Nhưng chúng khác nhau ở một số điểm.[3]What to Know About Splints. Ngày truy cập: 7/5/2025.
https://www.webmd.com/first-aid/what-to-know-splints
Bó bột là phương pháp điều trị gãy xương thường được chế tạo từ các vật liệu cứng như thạch cao truyền thống hoặc sợi thủy tinh hiện đại. Bó bột thường được đúc riêng để vừa vặn hoàn hảo với phần cho bị gãy của người bệnh và có khả năng bao phủ hoàn toàn vùng bị thương, tạo ra một lớp bảo vệ vững chắc và không thể điều chỉnh sau khi đã được đặt. Do tính chất này, việc đeo và tháo bó bột bắt buộc phải được thực hiện bởi bác sĩ tại cơ sở y tế.
Nẹp đôi khi được gọi là nẹp bán phần giúp giảm đau, giảm sưng và ngăn ngừa chuyển động như nẹp bột, nhưng có khả năng hỗ trợ chuyển động linh hoạt hơn. Nẹp không bao phủ toàn bộ vết thương và được giữ cố định bằng băng thun hoặc một số vật liệu khác. Nẹp có thể được sản xuất sẵn với nhiều kích cỡ hoặc thiết kế riêng cho từng bệnh nhân.
Chăm sóc sau khi nẹp cố định gãy xương
Chăm sóc đúng cách sau phẫu thuật cố định gãy xương bằng nẹp kim loại đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quá trình lành thương diễn ra thuận lợi và phục hồi chức năng tốt nhất.
- Giữ vùng nẹp sạch sẽ và khô ráo: Với nẹp ngoài, vệ sinh vùng da tiếp xúc với đinh hoặc khung bằng dung dịch sát khuẩn theo hướng dẫn bác sĩ.
- Theo dõi dấu hiệu bất thường: Nếu bạn cảm thấy đau hơn, sưng, đỏ, hoặc tê bì có thể là dấu hiệu chèn ép hoặc nhiễm trùng. Liên hệ bác sĩ ngay nếu xuất hiện các triệu chứng này. Bên cạnh đó, cần kiểm tra lưu thông máu bằng cách quan sát màu sắc và nhiệt độ của vị trí gãy (ví dụ: ngón tay/ngón chân không bị tím hoặc lạnh).
- Tuân thủ hướng dẫn vận động: Hạn chế vận động mạnh hoặc chịu lực lên vùng xương gãy, đặc biệt trong 4-6 tuần đầu. Ngoài ra, bạn cần thực hiện các bài tập phục hồi chức năng theo chỉ định của bác sĩ để tránh cứng khớp.
- Chế độ dinh dưỡng hỗ trợ liền xương: Bổ sung thực phẩm giàu canxi (sữa, phô mai, cá hồi), vitamin D (cá béo, lòng đỏ trứng), và protein (thịt gà, đậu) để hỗ trợ quá trình lành xương. Đồng thời, tránh hút thuốc và uống rượu, vì chúng làm chậm quá trình lành xương.
- Tái khám định kỳ: Cần tuân thủ tái khám theo lịch hẹn để kiểm tra tiến trình liền xương.
Các loại nẹp cố định gãy xương như nẹp đĩa, vít, đinh, dây, và nẹp Thomas đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ phục hồi xương gãy. Tùy thuộc vào loại gãy xương và tình trạng bệnh nhân, bác sĩ sẽ lựa chọn loại nẹp phù hợp nhất.
References
| ↑1 | Splint. Ngày truy cập: 7/5/205. https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/25252-splint |
|---|---|
| ↑2 | Internal Fixation for Fractures. Ngày truy cập: 7/5/2025. https://orthoinfo.aaos.org/en/treatment/internal-fixation-for-fractures/ |
| ↑3 | What to Know About Splints. Ngày truy cập: 7/5/2025. https://www.webmd.com/first-aid/what-to-know-splints |
