Tiền loãng xương là gì? 3 bước “đảo ngược” tiền loãng xương

Bạn có biết, trước khi gánh chịu hậu quả nặng nề của loãng xương, hàng triệu người Việt đang âm thầm ở trong giai đoạn ‘tiền loãng xương’ mà không hề hay biết. Vậy tiền loãng xương là gì và làm thế nào để biết được mình có bị tiền loãng xương hay không? Hãy cùng Menacal tìm hiều trong bài viết dưới đây.

Tiền loãng xương là gì? Phân biệt tiền loãng xương và loãng xương

Tiền loãng xương hay thiếu xương (osteopenia) là tình trạng mật độ xương thấp hơn mức trung bình ở độ tuổi đó nhưng chưa đủ thấp để được phân loại vào loãng xương. Nó như một “cảnh báo sớm” từ cơ thể – xương đang yếu dần nhưng chưa đến mức nghiêm trọng.

Khác với loãng xương (osteoporosis) – khi xương đã trở nên rất yếu và dễ gãy, tiền loãng xương vẫn có thể cải thiện hoàn toàn. Điều này giống như sự khác biệt giữa “đèn vàng” và “đèn đỏ” trong giao thông.

Phát hiện sớm tiền loãng xương vô cùng quan trọng bởi chúng ta có thể ngăn chặn tình trạng này tiến triển thành loãng xương thực sự nếu có biện pháp can thiệp kịp thời, tránh những rủi ro hoặc biến chứng nặng hơn như gãy xương ^[1]Osteopenia. Truy cập ngày 07/06/2025.
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21855-osteopenia.

Đọc hiểu chỉ số T-score: Mật độ xương của bạn đang ở mức nào?

Mật độ xương (BMD – Bone Mineral Density) cho biết lượng khoáng chất có trong xương. Nó được đo bằng kỹ thuật DEXA – phương pháp chuẩn vàng hiện nay.

Kết quả đo mật độ xương được thể hiện qua chỉ số T-score. Đây là cách so sánh mật độ xương của bạn với người trưởng thành khỏe mạnh cùng giới:

• T-score từ +1 đến -1: Bình thường – Xương của bạn có mật độ tốt, không có dấu hiệu bất thường.
• T-score từ -1 đến -2.5: Tiền loãng xương – Mật độ xương giảm,  cần chú ý và can thiệp sớm.
• T-score dưới -2.5: Loãng xương – Xương đã yếu đáng kể, nguy cơ gãy xương cao.

Mật độ xương không chỉ phản ánh tình trạng hiện tại mà còn dự báo nguy cơ gãy xương trong tương lai. Mỗi độ giảm 1 đơn vị T-score làm tăng nguy cơ gãy xương lên 50-100%.

Thực trạng tiền loãng xương tại Việt Nam hiện nay

Số liệu thống kê từ nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy loãng xương và tiền loãng xương đang trở thành tình trạng đáng lo ngại. Tỷ lệ tiền loãng xương ở phụ nữ lên đến 27%, trong khi loãng xương là 15%. Điều này có nghĩa số người bị tiền loãng xương còn cao hơn cả những người đã bị loãng xương thực sự.

Cũng theo thống kê của Hội Loãng xương TP.HCM, Việt Nam hiện có khoảng 3,6 triệu người bị loãng xương. Con số này dự báo sẽ tăng lên 4,5 triệu vào năm 2030. Trong khi đó số người bị tiền loãng xương nhiều hơn số người bị loãng xương, như vậy có thể suy ra số người bị tiền loãng xương có thể lên đến hàng chục triệu người.

Đáng quan ngại hơn, tình trạng này đang ngày càng trẻ hóa, không còn là “bệnh người già”. Hiện nay, nhiều phụ nữ ở độ tuổi 30-40 đã có dấu hiệu tiền loãng xương. Nguyên nhân chính đến từ lối sống hiện đại: ít vận động, chế độ ăn thiếu dinh dưỡng, áp lực công việc.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây tiền loãng xương

Xương của chúng ta liên tục trải qua quá trình “đập đi xây lại”. Khi cân bằng này bị phá vỡ – quá trình phá hủy xương nhanh hơn tạo xương mới – tiền loãng xương sẽ xuất hiện.

Nguyên nhân chính và không thể thay đổi của loãng xương là tuổi tác. Nguyên nhân do sau 30 tuổi, khả năng tạo xương mới giảm dần. Đối với phụ nữ, tình trạng này trở nên rõ rệt hơn sau mãn kinh do thiếu hormone estrogen.

Tỷ lệ loãng xương ở nữ giới cũng cao hơn nam giới do quá trình mang thai và sinh con. Bởi việc hình thành khung xương của thai nhi phụ thuộc hoàn toàn vào canxi do cơ thể mẹ cung cấp. Khi mẹ bổ sung không đủ canxi, cơ thể sẽ “rút” canxi từ xương để cung cấp cho con và duy trì các chức năng sống.

Các yếu tố làm gia tăng nguy cơ loãng xương.^[2]Overview Osteoporosid. Truy cập ngày 07/06/2025.
https://www.nhs.uk/conditions/osteoporosis/

• Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ cao hơn nam giới do cấu trúc xương nhỏ hơn và thay đổi hormone.
• Lối sống: Lối sống thiếu vận động khiến xương không được “rèn luyện” thường xuyên. Chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, đặc biệt thiếu rau xanh và sữa, cũng góp phần làm xương yếu đi.
• Hút thuốc lá và uống rượu bia thường xuyên ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình hấp thụ canxi.
• Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng, khả năng bị loãng xương sẽ cao hơn nếu trong gia đình có tiền sử loãng xương
• Bệnh lý: Một số bệnh lý như tiểu đường, cường giáp, suy thận, các bệnh tự miễn,..
• Thuốc: Sử dụng các loại thuốc như corticoid, lợi tiểu, thuốc chống đông cũng làm tăng nguy cơ bị loãng xương

Chẩn đoán sớm tiền loãng xương bằng đo mật độ xương

Phát hiện tiền loãng xương sớm sẽ giúp giảm bớt nguy cơ tiến triển thành loãng xương

Ai nên chủ động tầm soát tiền loãng xương?

Những đối tượng sau nên chủ động kiểm tra mật độ xương càng sớm càng tốt:

• Phụ nữ từ 50 tuổi trở lên, đặc biệt sau mãn kinh. Nam giới từ 65 tuổi.
• Phụ nữ dưới 50 tuổi nhưng có yếu tố nguy cơ cao: mãn kinh sớm, sử dụng thuốc corticoid lâu dài, có tiền sử gãy xương.
• Người có các bệnh lý ảnh hưởng đến xương: bệnh thận mãn tính, rối loạn tiêu hóa, tuyến giáp.
• Mẹ bầu và mẹ cho con bú nếu có dấu hiệu đau lưng, đau xương thường xuyên.

Phương pháp chẩn đoán tiền loãng xương

DEXA (Dual-energy X-ray absorptiometry) là phương pháp sử dụng tia X năng lượng thấp để đo mật độ xương. Quy trình diễn ra nhanh chóng, chỉ mất 10-15 phút và hoàn toàn không đau.

Quét mật độ xương rất an toàn, thậm chí an toàn hơn cả phương pháp chụp X-quang thông thường bởi nó sử dụng tia X có bức xạ thấp hơn nhiều. Tuy vậy, phương pháp này không được khuyến nghị cho phụ nữ mang thai bởi tia X vẫn có thể gây hại cho thai nhi.

Chi phí đo DEXA tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM dao động từ 500.000 – 1.500.000 VNĐ tùy theo cơ sở y tế.

Bên cạnh phương pháp DEXA, hiện nay một số nghiên cứu đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phát hiện sớm tiền loãng xương qua X-quang thông thường hoặc CT scan. Phương pháp này giúp tiết kiệm chi phí và thời gian

Việc theo dõi các chỉ số hình thể như WTHR (tỷ lệ vòng eo/chiều cao), BRI (chỉ số khối tròn cơ thể) cũng hỗ trợ dự đoán nguy cơ tiền loãng xương.

Kế hoạch 3 bước để “đảo ngược” tiền loãng xương

Khác với loãng xương, tình trạng tiền loãng xương hoàn toàn có thể cải thiện thông qua chế độ dinh dưỡng và thay đổi lối sống cho phù hợp

Bước 1: “Xây dựng lại” bộ khung xương qua dinh dưỡng chuyên biệt

Dinh dưỡng là nền tảng để xương khỏe mạnh. Thay vì chỉ ước lượng, hãy xây dựng kế hoạch ăn uống cụ thể với tiêu chí bổ sung đủ các vitamin và khoáng chất cho xương

• Canxi : Người trưởng thành cần 1000-1200mg canxi mỗi ngày. Nguồn canxi tốt nhất từ sữa, phô mai, yaourt, rau xanh đậm màu như cải bó xôi, súp lơ xanh.
• Vitamin D: Cơ thể cần vitamin D để hấp thụ canxi hiệu quả. Ngoài ánh nắng mặt trời, bạn cũng có thể bổ sung từ cá béo, trứng, nấm.
• Vitamin K2: Vitamin K2 giúp canxi đi đúng đến xương thay vì tích tụ ở động mạch. Nguồn K2 phong phú trong thực phẩm lên men như natto, phô mai.

Bên cạnh việc bổ sung các nhóm chất trên bạn cũng cần tăng cường rau quả tươi, hạn chế thức ăn nhanh và đồ uống có ga. Lập lịch ăn uống chi tiết theo tuần để đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng.

Bước 2: Kích hoạt quá trình tạo xương bằng vận động

Xương giống như cơ bắp – càng sử dụng càng khỏe. Khi chịu áp lực, xương sẽ phản ứng bằng cách tạo thêm mô xương mới. Dưới đây là một số bài tập dành cho người bị tiền loãng xương

Bài tập chịu trọng lực (quan trọng nhất):

• Đi bộ nhanh 30-45 phút mỗi ngày
• Chạy bộ nhẹ 2-3 lần/tuần
• Leo cầu thang thay vì dùng thang máy
• Nhảy dây 10-15 phút
• Khiêu vũ – vừa vui vẻ vừa tốt cho xương

Bài tập tăng sức mạnh cơ bắp:

• Nâng tạ từ nhẹ đến nặng dần
• Sử dụng dây kháng lực tại nhà
• Các bài tập gym tập trung vào cơ lưng, chân, tay

Nên bắt đầu từ từ và tăng cường độ dần dần. Phụ nữ mang thai nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tập luyện.

Bước 3: Điều chỉnh lối sống

• Ngưng hút thuốc lá hoàn toàn bởi thuốc lá là một trong những yếu tố phá hủy xương mạnh nhất.
• Hạn chế rượu bia xuống mức tối thiểu, nếu bắt buộc phải uống thì chỉ nên uống tối đa 1 ly/ngày đối với phụ nữ
• Duy trì cân nặng hợp lý. Quá gầy hoặc quá béo đều không tốt cho xương.
• Bổ sung thực phẩm chức năng: Khi chế độ ăn không cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho xương thì bạn có thể cân nhắc sử dụng viên bổ sung canxi, vitamin D3, magie. Một trong những viên uống bổ sung cả Ca, D3 và Mg được nhiều người tin dùng là Canxi EU Menacal – Dòng canxi từ tảo biển đỏ giúp cơ thể hấp thu dễ dàng, hạn chế tối đa việc lắng đọng canxi tại mạch máu và các mô.

Tiền loãng xương không phải là “bản án” không thể thay đổi. Với kế hoạch 3 bước: dinh dưỡng đầy đủ, vận động phù hợp và lối sống lành mạnh, bạn hoàn toàn có thể “đảo ngược” tình trạng này.

Điều đặc biệt quan trọng là phát hiện sớm tiền loãng xương qua đo mật độ xương. Hãy chủ động kiểm tra nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao.

Như vậy, qua bài viết trên, Menacal đã giúp bạn hiểu rõ khái niệm “Tiền loãng xương là gì” và cách “đảo ngược” hiện tượng này. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hãy liên hệ ngay tới hotline 1900.636.985 để được chuyên gia giải đáp nhé!