Chân vòng kiềng ở người lớn: Có thể chữa được mà không cần phẫu thuật không?

Nếu bạn bị chân vòng kiềng và đã từng thắc mắc rằng “Chân vòng kiềng ở người lớn có chữa được mà không cần phẫu thuật không?” thì bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những vấn đề mà các phương pháp không phẫu thuật có thể giải quyết được trong điều trị chân vòng kiềng.

Sự thật về việc chữa chân vòng kiềng ở người lớn không phẫu thuật

Để trả lời câu hỏi này một cách chính xác, chúng ta cần định nghĩa rõ từ “chữa được” có nghĩa là gì.

Nếu “chữa được” là “làm thẳng xương”: Câu trả lời là KHÔNG thể nếu không phẫu thuật

Ở người trưởng thành, xương đã cốt hóa và hoàn thiện quá trình phát triển. Không có bất kỳ bài tập, loại thuốc hay nẹp nào có thể thay đổi vĩnh viễn hình dạng cong của một chiếc xương đã cố định.

Vì vậy, nếu bạn muốn có một đôi chân thẳng về mặt cấu trúc giải phẫu, thì câu trả lời là: Chỉ có phẫu thuật đục xương chỉnh trục mới có thể làm được điều đó. Mọi thông tin quảng cáo về việc “nắn thẳng xương” bằng các phương pháp khác đều không có cơ sở khoa học.

Nếu “chữa được” là “cải thiện chức năng và giảm đau”: Câu trả lời là CÓ thể

Đây chính là vai trò thật sự của các phương pháp không phẫu thuật. Mặc dù không thể uốn thẳng khúc xương, chúng lại cực kỳ hiệu quả trong việc giải quyết các vấn đề đi kèm do chân vòng kiềng gây ra.

Mục tiêu của các phương pháp này là:

• Giảm đau: Bằng cách cân bằng lại lực tác động lên khớp gối.
• Cải thiện dáng đi: Giúp bạn đi lại vững chãi, cân bằng hơn.
• Làm chậm thoái hóa khớp: Ngăn ngừa tình trạng sụn khớp bị mài mòn nặng hơn.
• Giúp chân trông thẳng hơn: Thông qua việc điều chỉnh tư thế và cân bằng cơ bắp.

Tóm lại, mục tiêu của các phương pháp không phẫu thuật là “cải thiện” và “tối ưu hóa” tình trạng hiện tại (giảm đau, cải thiện dáng đi, giúp chân trông thẳng hơn), chứ hoàn toàn không có tác dụng “chữa khỏi hoàn toàn” độ cong của xương.

Hiểu đúng nguyên nhân chân vòng kiềng ở người lớn

Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu tiên để tìm ra giải pháp phù hợp. Tình trạng chân vòng kiềng ở người lớn thường đến từ các lý do sau:

Thoái hóa khớp gối – “Thủ phạm” hàng đầu ở người trưởng thành

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra chân vòng kiềng khi về già hoặc ở tuổi trung niên. Cơ chế cụ thể do áp lực và quá trình lão hóa, lớp sụn ở mặt trong của khớp gối bị mài mòn nhanh hơn mặt ngoài. Khi lớp sụn này mỏng đi, khe khớp bên trong hẹp lại, làm cho trục của chân bị xô lệch, khiến hai đầu gối có xu hướng bị đẩy ra xa nhau và tạo thành hình vòng kiềng.

Di chứng từ các vấn đề thời thơ ấu chưa được điều trị

Nhiều trường hợp chân vòng kiềng ở người lớn thực chất là hậu quả của các vấn đề từ khi còn nhỏ nhưng không được can thiệp hoặc điều trị triệt để.

• Bệnh còi xương (Rickets): Do thiếu hụt Vitamin D và Canxi kéo dài khi còn nhỏ, xương không đủ độ cứng và bị cong dưới sức nặng của cơ thể. Biến dạng này sẽ tồn tại đến khi trưởng thành.
• Bệnh Blount (Tibia Vara): Đây là một rối loạn tăng trưởng ảnh hưởng đến sụn tăng trưởng ở đầu trên xương chày (xương cẳng chân). Bệnh này làm cho phần trong của xương chày phát triển chậm hơn phần ngoài, gây ra tình trạng chân ngày càng cong. Nếu không được điều trị, biến dạng này sẽ trở nên nghiêm trọng ở tuổi trưởng thành.
• Chân vòng kiềng sinh lý không tự điều chỉnh: Hầu hết trẻ em đều có chân vòng kiềng sinh lý và sẽ tự thẳng lại. Tuy nhiên, ở một số ít trường hợp, tình trạng này không tự hết và tồn tại vĩnh viễn.

Các bệnh lý về xương và chuyển hóa

Một số bệnh lý có thể ảnh hưởng đến quá trình tái tạo và sức khỏe của xương, dẫn đến biến dạng.

• Bệnh Paget xương: Đây là một bệnh rối loạn chuyển hóa xương mạn tính, thường gặp ở người lớn tuổi. Nó làm gián đoạn quá trình hủy xương cũ và tạo xương mới, khiến xương mới được tạo ra yếu hơn, dễ gãy và dễ bị biến dạng, bao gồm cả việc gây ra chân vòng kiềng.
• Nhuyễn xương (Osteomalacia): Đây được xem là “bệnh còi xương ở người lớn”, cũng do thiếu hụt nghiêm trọng Vitamin D. Xương trở nên mềm, yếu và dễ bị uốn cong dưới các hoạt động chịu lực thông thường.

Hậu quả của chấn thương hoặc gãy xương

Một chấn thương ở chân, đặc biệt là gãy xương ở khu vực gần gối (đầu dưới xương đùi hoặc đầu trên xương chày), nếu không được điều trị và nắn chỉnh đúng cách, có thể lành lại ở một vị trí lệch trục. Sự lệch trục này sẽ làm thay đổi vĩnh viễn hình dáng của chân và gây ra chân vòng kiềng.

Các nguyên nhân hiếm gặp khác

• Loạn sản xương (Skeletal Dysplasias): Là một nhóm các rối loạn di truyền ảnh hưởng đến sự phát triển của xương và sụn, ví dụ như bệnh loạn sản sụn (Achondroplasia – dạng phổ biến nhất của bệnh lùn), có thể gây ra biến dạng xương, bao gồm cả chân vòng kiềng.
• Nhiễm trùng xương (Osteomyelitis) hoặc khối u xương ở gần khớp gối cũng có thể phá hủy cấu trúc xương và gây biến dạng.

Các phương pháp giúp cải thiện chân vòng kiềng hiệu quả

Nếu mục tiêu điều trị của bạn là cải thiện chức năng và giảm bớt các hậu quả gây ra bởi chân vòng kiềng thì có thể tham khảo phương pháp dưới đây.

Vật lý trị liệu: Nền tảng khoa học và an toàn nhất

Đây được xem là lựa chọn hàng đầu trong các phương pháp điều trị không phẫu thuật. Các bước cụ thể bao gồm:

• Đánh giá chính xác: Tìm ra nhóm cơ nào yếu, nhóm cơ nào căng cứng.
• Thiết kế lộ trình: Xây dựng một phác đồ tập luyện được cá nhân hóa.
• Hướng dẫn kỹ thuật: Đảm bảo bạn tập đúng, an toàn và hiệu quả nhất.

Các bài tập giúp cân bằng cơ bắp và cải thiện tư thế

Dưới đây là một số bài tập chỉnh chân vòng kiềng bạn có thể tham khảo. Nguyên tắc chung của các bài tập này là: Làm khỏe cơ yếu – Kéo giãn cơ căng.

Nhóm bài tập tăng cường sức mạnh (Strengthening)

• Clamshell (Mở vỏ sò): Nằm nghiêng, co gối. Giữ hai bàn chân chạm nhau, nâng đầu gối trên lên cao nhất có thể. (Mục tiêu: Làm khỏe cơ mông ngoài).
• Glute Bridges (Nâng hông): Nằm ngửa, co gối. Nâng hông lên cao, siết chặt cơ mông. (Mục tiêu: Làm khỏe toàn bộ cơ mông và thân dưới).
• Side Leg Raises (Nâng chân ngang): Nằm nghiêng, duỗi thẳng chân. Nâng chân trên lên cao, giữ thẳng. (Mục tiêu: Tác động trực tiếp vào cơ dạng háng).

Bài tập kéo giãn (Stretching)

Butterfly Stretch (Giãn cơ kiểu cánh bướm): Ngồi thẳng, hai lòng bàn chân áp vào nhau. Dùng tay nhẹ nhàng ấn hai đầu gối xuống sàn. (Mục tiêu: Kéo giãn nhóm cơ khép ở mặt trong đùi).

Lưu ý: Luôn tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện mới nào để tránh chấn thương và đảm bảo bài tập phù hợp với tình trạng của bạn.

Phương pháp nẹp chỉnh hình có thực sự hiệu quả cho người lớn không?

Đây là một phương pháp rất phổ biến, tuy nhiên câu trả lời là: Đối với người lớn có xương đã cố định, nẹp KHÔNG có tác dụng làm thẳng xương. Tuy nhiên, nó có thể giúp làm giảm tải lực lên khớp gối bị thoái hóa, từ đó giúp giảm đau.

Triển vọng của việc cải thiện chân vòng kiềng không phẫu thuật

Dưới đây là những gì bạn có thể và không thể mong đợi từ các cách cải thiện chân vòng kiềng không phẫu thuật.

Những điều có thể đạt được:

• Giảm hoặc hết hẳn các cơn đau nhức ở khớp gối, mắt cá chân.
• Cải thiện dáng đi, cảm thấy vững chãi và cân bằng hơn.
• Chân trông “thẳng hơn” về mặt thị giác do tư thế được điều chỉnh.
• Tăng sự tự tin rõ rệt trong cuộc sống hàng ngày.

Những gì không thể đạt được:

• Thay đổi vĩnh viễn độ cong của xương chày hay xương đùi.
• Đạt được một đôi chân thẳng tuyệt đối như người mẫu.

Phẫu thuật chỉnh chân vòng kiềng: Giải pháp cuối cùng nhưng hiệu quả triệt để

Khi các phương pháp bảo tồn không mang lại hiệu quả mong muốn, hoặc khi tình trạng chân vòng kiềng ở người lớn gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng, phẫu thuật được xem là giải pháp tối ưu.

Những trường hợp nào nên phẫu thuật chân vòng kiềng?

Phẫu thuật thường được chỉ định cho những trường hợp sau:

• Đau đớn và ảnh hưởng chức năng: Cơn đau do thoái hóa khớp tiến triển nặng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng đi lại và sinh hoạt hàng ngày.
• Mất thẩm mỹ nghiêm trọng: Độ cong của chân quá lớn, gây ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý, sự tự tin và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
• Người trẻ tuổi bị biến dạng nặng: Ở những người trẻ tuổi, việc chỉnh trục sớm có thể làm chậm hoặc ngăn chặn quá trình thoái hóa khớp trong tương lai.

Các phương pháp phẫu thuật phổ biến hiện nay

Mục tiêu chính của phẫu thuật là điều chỉnh lại “trục” của xương, giúp phân bổ lại trọng lượng cơ thể một cách cân bằng trên khớp gối. Phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay là phẫu thuật đục xương chỉnh trục (Osteotomy).

Phẫu thuật đục xương chỉnh trục xương chày (High Tibial Osteotomy – HTO)

Đây là phương pháp phổ biến nhất, được thực hiện trên xương chày (xương cẳng chân), ngay phía dưới khớp gối.

Các bác sĩ sẽ tạo một lát cắt hình nêm có kiểm soát ở phần trên của xương chày. Sau đó, họ sẽ mở hoặc đóng “nêm” này lại để điều chỉnh trục của chân cho thẳng. Cuối cùng, dùng một chiếc nẹp kim loại y tế và ốc vít chuyên dụng để cố định xương ở vị trí mới, chờ cho xương lành lại.

Kết quả: Trọng lượng cơ thể sẽ được chuyển từ phần sụn đã bị mòn (phía trong khớp gối) sang phần sụn còn khỏe mạnh (phía ngoài), giúp giảm đau và làm chậm quá trình thoái hóa.

Phẫu thuật đục xương chỉnh trục xương đùi (Distal Femoral Osteotomy – DFO)

Phương pháp này được lựa chọn khi nguyên nhân biến dạng trục chân chủ yếu đến từ xương đùi chứ không phải xương chày. Cách làm tương tự như HTO, nhưng phẫu thuật này được thực hiện ở phần dưới của xương đùi, ngay phía trên khớp gối.

Hành trình cải thiện chân vòng kiềng ở người lớn có thể sẽ rất khó khăn nhưng nó chắc chắn không phải là ngõ cụt. Điều quan trọng nhất là cần đi tại một cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và có phác đồ điều trị phù hợp. Bên cạnh đó, nếu bạn có bất kỳ thắc mắc khác hãy truy cập ngay website Menacal.vn để được tư vấn kỹ hơn bởi chuyên gia.