Gãy đầu dưới xương mác: Nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị

Gãy đầu dưới xương mác là chấn thương xảy ra ở cẳng chân, nếu không được chăm sóc kỹ lưỡng có thể gây ra nhiễm trùng, sốt cao cùng nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị tình trạng này trong bài viết sau của Menacal!

Định nghĩa và tầm quan trọng của xương mác

Xương mác là một xương dài, mảnh và nằm ở phía ngoài cẳng chân, nằm bên ngoài xương chày. Đầu dưới của xương mác tạo nên mắt cá ngoài và mắt cá ngoài thấp hơn mắt cá trong, mặt trong có diện khớp với xương chày.

Vai trò của xương mác là giúp ổn định, hỗ trợ cẳng chân, mắt cá chân và các cơ chân. Xương mác chạy song song xương chày, gắn vào khớp mắt cá chân và khớp gối. Các cơ và dây chằng sẽ giữ xương ở đúng vị trí và cho phép xương di chuyển. ^[1]Fibula (Calf Bone). Truy cập ngày 26/2/2024.
https://my.clevelandclinic.org/health/body/23122-fibula-calf-bone

Nguyên nhân gây gãy đầu dưới xương mác

Vì xương mác có kích thước nhỏ nên rất dễ bị gãy. Một số nguyên nhân làm gãy đầu dưới xương mác gồm có:

Chấn thương do tai nạn giao thông

Đầu dưới xương mác có thể bị gãy do tai nạn giao thông. Ở những trường hợp va chạm mạnh này có thể gây ra tình trạng gãy xương rất nghiêm trọng.

Chấn thương thể thao

Việc thực hiện các vận động xoắn cơ thể, xoay vòng như các động tác trong bộ môn thể thao trượt ván, trượt tuyết cũng có thể làm gãy đầu dưới xương mác.

Nguyên nhân bệnh lý liên quan đến loãng xương

Một số người bị các bệnh lý xương khớp như bị viêm xương khớp, loãng xương cũng có thể gây gãy phần đầu dưới xương mác.

Những yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng gãy xương

Những yếu tố làm tăng nguy cơ bị gãy xương gồm có:

• Sử dụng thuốc lá.
• Lạm dụng uống rượu bia.
• Dùng thuốc corticosteroid liều cao và kéo dài.
• Mắc các bệnh về xương khớp như bệnh viêm khớp dạng thấp..
• Bị các bệnh mãn tính như bệnh Crohn, bệnh Celiac, viêm loét đại tràng, tiểu đường..
• Tiền sử bản thân hoặc có người thân trong gia đình từng bị gãy xương.

Triệu chứng nhận biết gãy đầu dưới xương mác

Khi gãy đầu dưới xương mác có thể xuất hiện các triệu chứng như sau:

• Bị đau tại vị trí bị gãy xương.
• Bị sưng và bầm tím vùng da xung quanh khu vực bị gãy xương.
• Gặp khó khăn trong việc vận động chân hay di chuyển, hoặc gây áp lực lên chân làm tăng cảm giác đau.
• Bị biến dạng bàn chân hoặc mắt cá chân.

Các cách chẩn đoán gãy đầu dưới xương mác

Những người bị gãy đầu dưới xương mác cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán chính xác với các bước sau đây: ^[2]Fibular Fracture. Truy cập ngày 26/2/2024.
https://www.physio-pedia.com/Fibular_Fracture

• Khám sức khỏe: Các bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ lưỡng và tìm kiếm xem có dị tật đáng chú ý nào không.
• Chụp X-quang: Là phương pháp được sử dụng để quan sát vết gãy cũng như xem xương có bị di lệch không.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT): Thực hiện xét nghiệm cung cấp hình ảnh quét chi tiết hơn và có thể tạo ra các hình ảnh chi tiết về xương ở bên trong cùng các mô mềm. Có thể người bệnh cần chụp CT để đưa ra chẩn đoán chính xác hơn và đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng bị gãy xương mác.

Hướng điều trị gãy đầu dưới xương mác

Hướng điều trị gãy đầu dưới xương mác có thể chia thành phương pháp điều trị bảo tồn (không phẫu thuật) và thực hiện phẫu thuật, cụ thể:

Điều trị bảo tồn

Phương pháp điều trị bảo tồn thường được áp dụng trong trường hợp gãy xương không bị di lệch hay chỉ di lệch nhẹ. Biện pháp này tập trung vào việc cố định xương, giúp xương tự lành mà không cần phẫu thuật: ^[3]Fibula: What to Know. Truy cập ngày 26/2/2024.
https://www.webmd.com/a-to-z-guides/fibula-what-to-know

• Nghỉ ngơi và giảm tải trọng lên chân: Người bệnh cần dành thời gian nghỉ ngơi đầy đủ, tránh thực hiện các vận động mạnh hay tạo áp lực lên chân bị tổn thương để giảm nguy cơ khiến cho xương bị lệch khỏi vị trí đã chỉnh lại khi cố định xương. Người bệnh sẽ được yêu cầu hạn chế vận động và tránh đặt tải trọng lên chân bị gãy.
• Sử dụng băng cố định hoặc nẹp: Dùng băng cố định hoặc nẹp giúp bảo vệ xương chân và ngăn ngừa sự di lệch xương. 

Điều trị phẫu thuật

Phương pháp phẫu thuật được chỉ định điều trị trong các trường hợp sau:

• Gãy xương kèm theo các tổn thương mạch máu, thần kinh.
• Có biến chứng chèn ép khoang kèm theo.
• Gãy xương hở.
• Gãy xương kín và thực hiện điều trị bảo tồn thất bại như di lệch thứ phát hay bị chậm liền xương, có khớp giả.

Các phương pháp phẫu thuật phổ biến gồm có:

• Kết hợp xương bằng nẹp vít: Là phương pháp phẫu thuật phổ biến nhất. Các bác sĩ sẽ dùng nẹp và vít kim loại cố định đoạn xương gãy đúng vào vị trí. Quá trình phẫu thuật thường sẽ yêu cầu người bệnh nghỉ ngơi và hạn chế vận động từ 8-12 tuần tùy thuộc vào mức độ tổn thương.
• Phẫu thuật nội soi: Trường hợp tổn thương khớp cổ chân hay dây chằng thì sử dụng phẫu thuật nội soi để sửa chữa các cấu trúc bị tổn thương, kèm theo gãy xương.

Thực hiện phục hồi chức năng sau khi điều trị

Người bệnh cần được hướng dẫn tập các bài tập phục hồi chức năng trong và sau thời gian điều trị. Các bài tập phục hồi cho người bị gãy xương sau sẽ có kỹ thuật viên hỗ trợ người bệnh thực hiện, cụ thể:

Bài tập duỗi khớp cổ chân

• Người bệnh nằm ngửa, người hỗ trợ giữ gót chân, sau đó dùng cẳng tay nâng đỡ bàn chân của người bệnh.
• Tay còn lại đặt lên gối để chân người bệnh giữ thẳng.
• Gấp cổ chân lại với thao tác kéo gót chân người bệnh xuống phía dưới, lùi mũi bàn chân gấp lại về sau.
• Khi khớp cổ chân ở trạng thái gập tối đa thì người hỗ trợ thực hiện vận động duỗi khớp cổ chân.
• Thực hiện động tác lặp lại 2-3 lần.

Bài tập xoay khớp cổ chân

• Người bệnh nằm ngửa với chân duỗi thẳng.
• Người hỗ trợ sẽ dùng tay nắm phía trước bàn chân trong khi tay còn lại giữ gối để chân không xoay lung tung.
• Người hỗ trợ quay bàn chân vào trong và sau đó quay ra ngoài.
• Thực hiện động tác lặp lại 2-3 lần.

Bài tập vận động khớp bàn chân và các ngón chân

• Người bệnh nằm ngửa, người hỗ trợ dùng một tay giữ cổ chân người bệnh.
• Tay còn lại đặt ngón cái lên ngón chân người bệnh ở vị trí mu bàn chân.
• Ba ngón tay cuối đặt vào lòng trên của khớp ngón chân.
• Gấp ngón chân về phía lòng bàn chân và sau đó duỗi ra.
• Thực hiện động tác lặp lại 2-3 lần.

Sau khi điều trị gãy đầu dưới xương mác, người bệnh cần lên lịch trình theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ theo chỉ định của bác sĩ, khám và kiểm tra, thực hiện các xét nghiệm cần thiết để đảm bảo xương đã hồi phục hoàn toàn.

Trên đây là những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị khi bị gãy đầu dưới xương mác. Nếu bạn cần biết thêm thông tin chi tiết khác hoặc cần giải đáp các vấn đề liên quan, đừng ngần ngại mà hãy truy cập ngay vào website menacal.vn hoặc liên hệ tới đường dây nóng 1900 636 985.